“The Last Emperor” là một tác phẩm vô tiền khoáng hậu khi nó được quay tại cung điện của ngai vàng trong Tử Cấm Thành.
Theo Thepaper, “The Last Emperor” (Mạt Đại Hoàng Đế, 1987) được gọi là “phim cuối cùng quay tại Tử Cấm Thành” vì sau tác phẩm này, không có bất kỳ tác phẩm điện ảnh nào được ghi hình tại các cung điện chính ở đây. Đạo diễn người Italy Bernardo Bertolucci (1941-2018) là người duy nhất và đầu tiên có đặc quyền quay phim tại điện Thái Hòa (hoặc điện Kim Loan) – cung điện lớn nhất trong Tử Cấm Thành, mang ý nghĩa tượng trưng cho quyền lực của vua chúa, nơi các triều đại Minh, Thanh tổ chức lễ đăng cơ và đại lễ thành hôn.
Đoàn làm phim đã xin cấp phép trước khi Bộ Văn hóa Trung Quốc ban hành quy định cấm quay phim trong các di sản kiến trúc mang tầm quốc tế. Kể từ năm 1949, đây là dự án phim nước ngoài đầu tiên được chính phủ Trung Quốc hỗ trợ trong quá trình thực hiện.
Bernardo Bertolucci đã nảy ra ý tưởng thực hiện “The Last Emperor” từ cuối thập kỷ 1970. Lúc đó, ông đã thiết lập vị trí đạo diễn hàng đầu quốc tế qua các tác phẩm như “Bản Tango Cuối Cùng ở Paris”, “1900”… Từ năm 1984, ông đã viết kịch bản và làm tiền kỳ. Ông đã ước tính kinh phí làm phim khoảng 25 triệu USD – một con số khổng lồ vào thời điểm đó. Để đảm bảo tính độc lập của tác phẩm, nhà sản xuất tên tuổi người Anh – Jeremy Thomas – không muốn mời nhiều hãng phim tham gia. Ông đã vay tiền từ nhiều ngân hàng ở châu Âu, mỗi ngân hàng cho ông mượn 5 triệu USD, để đảm bảo nguồn vốn cho dự án.
Theo Mtime, nhiều nhà phê bình lúc đó đã cho rằng việc đổ tiền vào việc làm phim về một không gian xa lạ với người Âu Mỹ là điều điên rồ. Ngày 16/8/1986, Bernardo Bertolucci đã đưa “đội quân đa quốc gia” của mình đến Bắc Kinh để quay phim. Họ đã phải thuê 30 nhân viên phiên dịch để hỗ trợ. Ekip gồm các diễn viên người gốc Hoa, các chuyên gia về ánh sáng, âm nhạc… người Italy, Mỹ, Anh, Nhật Bản và Trung Quốc.
Một trong những cảnh gây ấn tượng và hiệu ứng thị giác mạnh mẽ nhất của phim là cảnh khi Phổ Nghi đăng cơ lúc còn nhỏ. Để đảm bảo không xảy ra bất kỳ sự cố nào trong quá trình quay tại điện Thái Hòa, đoàn làm phim không được phép đặt bất kỳ thiết bị hay đạo cụ nào tại đó, bao gồm cả các thiết bị gắn máy quay, đèn chiếu sáng… Nhà quay phim chỉ được phép ghi hình bằng máy quay cầm tay và sử dụng đèn chiếu từ bên ngoài điện.
Các chi phí cho cảnh đăng cơ rất lớn và êkip phải chuẩn bị trước đó sáu tháng. Chuyên gia tạo mẫu tóc Giancarlo di Leonardis đã sử dụng 997 tấn tóc giả để làm bím tóc cho 2.000 diễn viên phụ. Ông đã mất 10 ngày để hướng dẫn 50 nhân viên người Trung Quốc để họ hoàn thành công việc làm tóc cho 2.000 người chỉ trong vài giờ.
Ngay cả Bernardo Bertolucci cũng căng thẳng khi đứng trước số lượng lớn diễn viên, ông thậm chí đã trốn ra một góc để uống whisky và tự an ủi mình.
Khi quay cảnh Phổ Nghi (do Tôn Long đóng) bị Phùng Ngọc Tường đuổi khỏi Tử Cấm Thành, êkip cần nhiều xe hơi cổ. Nhưng việc tìm kiếm những chiếc xe này ở Trung Quốc khá khó khăn. Đoàn làm phim đã phải vận chuyển 20 chiếc xe cổ từ Italy đến, và họ cũng đã mang theo hai kỹ sư xe hơi để hỗ trợ. Những chiếc xe này thường gặp trục trặc, nên êkip đã buộc phải dùng dây thừng buộc vào xe và một số nhân viên khác kéo chúng để di chuyển. Ngoài Bắc Kinh, đoàn làm phim còn thực hiện việc quay hình tại Thiên Tân, Thường Xuân và Italy.
Theo Today Line, Ban quản lý của Tử Cấm Thành đã giám sát chặt chẽ công việc của đoàn làm phim. Có lúc, tài tử nổi tiếng người Anh – Peter O’Toole – đã quên mang theo thẻ để vào cổng và anh bị chặn lại. Các chuyến tham quan và viếng thăm Tử Cấm Thành cũng đã phải bị hoãn lại để đảm bảo sự ưu tiên cho đoàn làm phim. Trần Xung, người đóng vai hoàng hậu Uyển Dung, nói: “Đó là lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng tôi có cơ hội đi trong Tử Cấm Thành mà không có bất kỳ khách du lịch nào. Tôi có thể nghe tiếng bước chân của mình vang lên trên thềm”.
Vào năm 1987, bộ phim được ra mắt trên toàn cầu. Lễ công chiếu tại London đã có sự hiện diện của Công nương Diana và Thái tử Charles. Công nương đã từng kinh ngạc khi xem cảnh Phổ Nghi tự tử. Vì vậy, trước cảnh đầy máu sau đó, Bernardo Bertolucci đã dùng tay che mắt công nương, tránh để bà thấy ác mộng.
Theo Thepaper, bản công chiếu tại Trung Quốc chỉ cắt đi một số cảnh tình dục, những nội dung khác đều được bảo lưu. Bộ phim đã tạo nên sự chấn động lớn và đã nhận đề cử chín giải Oscar năm 1988, đồng thời cũng thắng giải tại tất cả các hạng mục đề cử. Sakamoto Ryūichi, một bậc thầy âm nhạc người Nhật, đã phụ trách âm nhạc trong “The Last Emperor” và ông đã từng chia sẻ cảm xúc khi làm việc trên dự án này: “Nhìn những kiến trúc tuyệt đẹp, cung điện và những bức tường đỏ, tôi cảm thấy như hoàng đế đang sống trong không gian này. Tôi vẫn nhớ âm thanh của gió, cảm nhận sự đau thương và cô đơn”.
